Uluslararası Telekomünikasyon Birliği-ITU

Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU); ülkemizin de aralarında bulunduğu 20 kurucu üye ile “Uluslararası Telgraf Birliği” olarak 1865’te kurulmuştur. 15 Ekim 1947 tarihinde ise  Birleşmiş Milletler’e bağlı olarak faaliyet gösteren, devletlerarası hukuk tüzel kişiliğini haiz bir uzmanlık kuruluşu haline gelmiştir.

Birliğin amacı temel olarak; her çeşit telekomünikasyon aracının rasyonel kullanımına yönelik olarak üyeleri arasında işbirliğini sağlamak, gelişmekte olan ülkelere telekomünikasyon alanında teknik yardım temin etmek ve ayrıca bu ülkelerde telekomünikasyon hizmetlerine katılımı desteklemek üzere insan kaynağı ve finansal kaynaklar ile diğer materyallerin hareketliliğini sağlamak, telekomünikasyon hizmetlerinin etkinliklerinin arttırılması için teknik olanakların ve etkili uygulamaların geliştirilmesi ve mümkün olduğunca halkın genel kullanımına sunulması ile ICT’lerin yararlarının tüm dünyada yaygınlaştırılmasının sağlanmasıdır.

Birliğin 2018 yılı itibariyle 193 üye ülke idaresi ve yaklaşık 800’ü aşkın özel sektör kuruluşu ve akademiden üyesi bulunmaktadır.

ITU’nun temel belgeleri;

  • ITU Kuruluş Yasası (Constitution)
  • ITU Sözleşmesi (Convention)
  • Telsiz Tüzüğü (Radio Regulation)
  • Uluslararası Telekomünikasyon Tüzüğü (ITR)

olup, anılan belgeler Dünya Konferansları ile güncellenmekte, ülkelerin iç hukuk süreçlerine göre onay süreçlerine tabi olmak suretiyle bağlayıcı nitelik arz etmektedir.

ITU  Kuruluş Yasasında Birliğin Yapısını oluşturan karar mekanizmaları aşağıdaki gibidir:

  • Tam Yetkili Temsilciler Konferansı (Plenipotentiary)
  • Konsey (Council)
  • Genel Sekreterlik
  • ITU Sektörleri:

1. Radyokomünikasyon Sektörü (ITU-R)

2. Telekomünikasyon Standartları Sektörü (ITU-T)

3. Telekomünikasyon Kalkınma Sektörü (ITU-D)

Tam Yetkili Temsilciler Konferansı (PP)

  • ITU’nun en üst düzey ve en yetkili konferansı olma özelliğini haiz olan PP’ler olağan olarak 4 yılda bir, Birliğe üye ülkelerin katılımıyla yapılmaktadır. PP’ler sırasında;
  • Birliğin stratejik planlama ve politikası ile Birlik faaliyetlerinde kaydedilen gelişmeler konusunda Konsey tarafından sunulan raporlar gözden geçirilmekte,
  • Birliğin bütçesinin esasları tespit edilmekte, ülkelerin katkı payları ile Birlik personelinin ücretleri ile ilgili genel prensipler belirlenmekte,
  • ITU’nun temel politikaları ile 4 yıllık Stratejik Plan kabul edilmekte,
  • Konsey’de yer alacak üye ülkeler ile Genel Sekreter, Genel Sekreter Yardımcısı, ITU-R, ITU-D ve ITU-T sektörlerinin büro yöneticileri ve Radyo Düzenlemeleri Kurulu üyelerinin seçimi yapılmakta,
  • ITU Kuruluş Yasası ve Sözleşmesi (Constitution & Convention) için üye ülkeler tarafından teklif edilen değişiklikler, mutabakata varılması halinde kabul edilmektedir.

Konsey

ITU Konseyi; iki olağan Tam Yetkili Temsilciler Konferansı arasında, kendisine tanınan yetki ve sorumluluklar çerçevesinde görev yapan karar organıdır.

ITU’yu yönetmek, Birliğin faaliyetleri, politikaları ve stratejilerinin günümüzün dinamik, hızla değişen telekomünikasyon çevresi ile uyumlu olmasını sağlayacak genel telekomünikasyon politikalarını ortaya koymak, bunu sağlamak için ITU’nun politika ve strateji planlarını hazırlamak, çalışma programlarını koordine etmek, bütçe ve harcamalarını onaylamak,  ayrıca, ITU’nun Kuruluş Yasası, Sözleşmesi, İdari Tüzüklerinin ve Tam Yetkili Temsilciler Konferanslarında ve Birliğin diğer konferans ve toplantılarında alınan kararların uygulanmasını takip etmek görevleri bulunmaktadır. 

Türkiye, 2002 yılından beri üst üste 4 dönemdir “B: Batı Avrupa Bölgesi”nden Konsey üyesi olarak görev yapmaktadır.

ITU Radyokomünikasyon Sektörü (ITU-R)

ITU Radyokomünikasyon Sektörü (ITU-R), doğal bir kıt kaynak olan frekans spektrumu ve uydu yörüngelerinin küresel anlamda yönetiminde hayati rol oynamaktadır. Zira, sabit ve mobil haberleşme hizmetleri, uzay araştırmaları, küresel konumlandırma sistemleri, hava, deniz ve karada can güvenliğine ilişkin haberleşme sistemleri gibi pek çok sistem söz konusu kıt kaynağa ihtiyaç duymaktadır.

ITU-R’nin misyonu; tüm radyokomünikasyon hizmetleri için radyofrekans spektrumunun ve uydu yörüngelerinin rasyonel, adil, etkin ve verimli kullanımını sağlamaktır. Temel amaçlardan biri, radyokomünikasyon sistemlerinin çalışırken birbirlerine enterferans oluşturmamasını sağlamaktır. Bunu yaparken, Radyo Düzenlemeleri (Radio Regulations), Bölgesel Anlaşmalar esas alınmakta, söz konusu enstrümanlar da Dünya ve Bölgesel Radyokomünikasyon Konferanslarında gözden geçirilmektedir. Buna ilave olarak, Telsiz Standartları (recommendations) telsiz sistemlerinin performans ve kalite standartları ITU-R çalışmaları neticesinde belirlenmektedir.

ITU-R, uzay sistemleri ve yer istasyonlarının detaylı koordinasyonu ve kayıtlanması işlemlerini yönetmektedir.  Bu çerçevede temel rolü, idarelerin frekans tahsis bildirimlerini resmi olarak koordine etmek ve Ana Uluslararası Frekans Kayıt Sistemine (Master International Frequency Register) kaydını sağlamaktır. Söz konusu kayıtlar referans kayıtlar olduğundan, mümkün olduğu şekilde doğru ve güncel kayıt tutulması önem arz etmektedir.

ITU-R aynı zamanda, uzay ile ilgili tahsis ve bölüştürme (allotment) planları geliştirmekte, yeni uydu hizmetleri için yörünge aralığı (orbital slot) belirlemektedir. ITU-R yeni uyduların fırlatılması, güvenli bir şekilde uydu hizmetlerinin devamlılığının sağlanması için çalışmalarda bulunmaktadır. 

Sektör;

  • Dünya ve Bölgesel Radyokomünikasyon Konferansları (WRC/RRC World-Regional Radiocommunication Conference)
  • Radyokomünikasyon Genel Kurulları (RA  Radiocommunication Assembly)
  • Radyo Regülasyon Kurulu (RRB  Radio Regulations Board)
  • Radyokomünikasyon Çalışma Grupları (ITU-R  SG Study Groups)
  • Radyokomünikasyon Bürosu (ITU-BR Radiocommunication Bureau)

aracılığı ile faaliyet göstermektedir.

Dünya Radyokomünikasyon Konferansları (World Radiocommunication Conference-WRC)

Dünya Radyokomünikasyon Konferansı (WRC) 3-4 yılda bir gerçekleştirilmektedir. WRC’nin görevi; Telsiz Düzenlemeleri (Radio Regulations), frekans spektrumunun kullanılması, uluslararası antlaşmaların, alçak yörünge uydular ve yörünge uyduların gözden geçirilmesi ve gerektiği durumda revize edilmesidir. Söz konusu revize işlemleri ITU Konseyi tarafından belirlenen gündem bazında ve bir önceki dünya radyokomünikasyon konferansının tavsiyeleri dikkate alınarak yapılmaktadır. Konferansın genel kapsamı, 4-6 yıl öncesinden belirlenmektedir. Nihai gündem ise konferanstan 2 yıl önce üyelerin çoğunluk kararı ile ITU Konseyi tarafından belirlenmektedir. ITU Kuruluş Yasasına göre; WRC’nin yetkileri: 

  • Frekans tahsis ve planlamaları ile Telsiz Düzenlemelerinin revize edilmesi,
  • Dünya çapında nitelik arz eden radyokomünikasyon konularının ele alınması
  • Radyo Düzenlemeleri Kurulu ve Radyokomünikasyon Bürosuna görevler verilmesi ve faaliyetlerin gözden geçirilmesi
  • Gelecek Radyokomünikasyon Konferanslarına hazırlık için Radyokomünikasyon Genel Kurulunun ve çalışma gruplarının çalışacağı soruların belirlemesi

şeklindedir.

Telekomünikasyon Standardizasyon Sektörü (ITU-T)

Dört senede bir gerçekleştirilen Dünya Telekomünikasyon Standardizasyon Genel Kurulu  (WTSA), Telekomünikasyon Standardizasyonuna ilişkin meseleleri tartışmak için toplanmakta, ayrıca ITU-T altındaki çalışma gruplarının belirlenmesi ve ITU-T Tavsiye Kararlarının kabul edilmesi gibi önemli fonksiyonlar üstlenmektedir. Standardizasyon meselelerine ilişkin ITU bünyesindeki en üst karar organı işlevi gören WTSA’nın kabul ettiği E.164 gibi tavsiye kararları bağlayıcı olmasalar dahi tüm paydaşlar tarafından en üst düzey hassasiyetle uygulanmaktadır. Bu nedenle WTSA’larda ülkemizin temsili ve ilgili tartışmalara öncesinde yapılacak ayrıntılı hazırlık çalışmaları ışığında katılım sağlanması önem arz etmektedir.

Telekomünikasyon Kalkınma Sektörü (ITU-D)

Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere telekomünikasyon hizmetlerinin geliştirilmesi amacıyla her türlü teknik yardım programını hazırlamak, gerekli organizasyonu ve teknik işbirliğini sağlamak için;

  • Dünya ve Bölgesel Telekomünikasyon Kalkınma Konferansları (WTDC/RTDC)
  • Telekomünikasyon Kalkınma Danışma Grubu (TDAG)
  • Telekomünikasyon Kalkınma Bürosu (BDT)
  • Çalışma Grupları

aracılığıyla faaliyet göstermektedir.

Telekomünikasyon Kalkınma Konferansları (WTDC)

Bu konferanslar sırasında dünya çapında ve bölgesel bazda telekomünikasyonun geliştirilmesi, ağların modernizasyonu ve yaygınlaştırılması, dünyanın kalkınmakta geri ülkelerine telekomünikasyon faaliyetlerinin yayılmasına ve etkisinin artmasına destek olunması için amaçlar ve stratejiler belirlenmektedir.

WTDC 4 yılda bir toplanmakta, gelişmekte olan ülkelerdeki telekomünikasyon geliştirme çalışmalarının işleyişi, bu ülkelerdeki komünikasyon altyapısının geliştirilmesine destek olmak üzere uluslararası işbirliği yapılması konuları gözden geçirilmektedir.

WTDC’lerde, kalkınma faaliyetlerinin önceliklerinin ve dolayısı ile Büro’nun iş programı belirlenir ve kalkınmakta olan ülkelerde BİT’lerin yaygınlaştırılmasına yönelik uygulanacak politikalar, finansal konular, şebeke planları, yeni hizmetlerin sunulması ile ilgili çalışmaları yürütmek üzere çalışma grupları oluşturulur, bu grupların raporları ele alınmaktadır.